Mammoet schouder ophalen

Fragment schouderblad mammoet

Mammoet inderdaad de schouder ophalen…van een echte mammoet. Dit fossiele juweel kwam in mijn collectie, samen met andere fossiele botten, cadeau gedaan door een gepassioneerde verzamelaar. Het is een deel van het schouderblad van een mammoet. Het deel meet al 19 cm maar de afmeting van een compleet schouderblad ligt tussen de 65 en 100 cm!

Toen ik de verzameling botfragmenten kreeg, vroeg ik mijn schenker van welk dier de botten afkomstig waren. Lachend vertelde hij me dat ik dat zelf mocht gaan uitzoeken in het kader van het leren determineren. Dat determineren is niet eenvoudig. Het is tijdrovend en de hoeveelheid geschonken botten maakte dat ik de achterstand in determineren nog steeds niet heb kunnen wegwerken. Zo af en toe pak ik er eentje uit om het determineren te ‘oefenen’. Dit keer was het een botfragment, dat later het schouderfragment van de mammoet bleek te zijn.

Fragment schouderblad mammoet (andere zijde)

Om te kunnen bepalen tot welk dier het bot behoort, moet je eerst weten om welk bottype het gaat, zoals bijvoorbeeld een dijbeen, opperarmbeen of schouderblad. Hier heb je meteen al het eerste struikelblok te pakken. Soms is een bot zó beschadigd dat er van de oorspronkelijke vorm maar weinig te herkennen is. Dat was ook bij dit botfragment het geval.
Wanneer een bot zo kapot is dat het bottype niet meteen herkenbaar is, dan komt het aan op ervaring. Die ervaring doe je op door het bot(fragment) heel goed te bekijken, te meten en te vergelijken met andere botten. Die vergelijking kun je doen met afbeeldingen in boeken, maar het meest leer je nog als je al duizenden botten door je handen laat gaan.

Mijn collectie botten is echter maar klein. Bovendien heb ik daarin nog maar heel weinig mammoetmateriaal en al helemaal geen schouderblad, dus op het onderdeel determineren haalde ik dit keer geen goed cijfer.

Om de waarheid te zeggen, ik zat er compleet naast met mijn idee van een dijbeen van een wisent. Maar door er nu compleet naast te zitten heb ik wel geleerd steeds dichter bij het goede antwoord te komen. Het is gewoon een kwestie van je schouders eronder zetten.

Versteende reuzen

Fragment versteend hout

Het fossieltje dat ik laatst kreeg, mag wel het oudst in mijn bescheiden verzameling worden genoemd. Het is een stukje versteend hout van 150 miljoen jaar oud. Een familielid, die wist van mijn voorliefde voor al het oude, bracht het voor mij mee. Natuurlijk wil ik deze geologische schat niet helemaal voor mijzelf houden, dus toon ik het wondertje op ‘Watmammoet’. En een wondertje, dat is het zeker.
Het kleine fragmentje komt uit het versteende bos van Argentinië, om precies te zijn: het ‘Bosque Petrificado José Ormachea’. Hier liggen versteende bomen van wel 30 meter lang en met een diameter van meer dan 3 meter, Si señor!

Versteende boom uit het Bosque petrificado, Argentinië

Je zou zeggen dat bomen met een dergelijke omvang wel tegen een stootje kunnen. Dat is ook zo, maar tegen het klimatologische geweld waar deze bomen mee te maken kregen, was niets bestand. Het gebied waarin ze stonden, werd miljoenen jaren geleden geteisterd door hevige orkanen en aardbevingen, waardoor zelfs bomen van enorme afmetingen werden geveld.

Gek genoeg is het aan vulkaanuitbarstingen te ‘danken’ dat wij deze bomen nog kunnen aanraken. De vulkaanas bedekte namelijk de omgevallen bomen. Hierdoor kwam een fossiliserend proces op gang. Alle organische materialen in het hout werden vervangen door mineralen, zoals onder andere kwarts. De bomen versteenden, maar behielden de structuur van het hout. 

Kruittoren Nijmegen nabij Kronenburgerpark

Liggend zorgen deze versteende reuzen al voor een fascinerend gezicht, maar wat moet het indrukwekkend zijn geweest toen ze nog in volle glorie met hun kruinen naar de hemel reikten. Zo hoog als de Nijmeegse kruittoren aan het door Frank Boeijen bezongen Kronenburgerpark.