In de pot en uit het raam

Je moet je heden ten dage toch niet voorstellen dat dat gebeurt, urine uit het raam smijten. Maar vroeger gebeurde dat wél. 'Vroeger' wil zeggen, in de periode van 1300 tot 1700. Mooie toiletten hadden ze toen niet en afvoerkanalen al helemaal niet. Hoe ging dat dan toen als je een plas moest doen? Nou, je plaste in een zogenaamde 'piskruik', ook wel 'urinaal' genoemd.

Fragment buitenzijde

Fragment binnenzijde met extra glazuurlaag

De afbeeldingen hierboven laten een scherfje van zo'n piskruik zien. Er zat een dubbelgeglazuurde laag op het kruikje, aan de binnenkant wel te verstaan. Dat was om de kruik te beschermen tegen de urinezuren en goed schoon te kunnen houden. Maar wat deed men dan vroeger met een volle urinekruik?
Ze gooiden hem leeg uit het raam! Gelukkig riepen ze er wel eerst “Gardy loo!” bij, zodat je nog opzij kon springen. Dat Gardy loo is waarschijnlijk een Engelse verbastering van de Franse term 'Gardez L’eau', wat zoveel betekent als “Pas op voor het water!”.
Monniken deden iets nuttigs met de urine. De volle urinalen werden in tonnen en vaten gegoten. De vaten met urine werden verkocht aan kleermakers en leerlooiers, die de ammoniakoplossingen gebruikten om kwaliteitsproducten te fabriceren. Leren vezels voor de stoffen werden zachter gemaakt met behulp van ammoniakoplossingen. Ook werden de oplossingen gebruikt voor chemische reacties met kruiden en mineralen waardoor er duurzame verfstoffen ontstonden.

Fijne gedachte dat men er tegenwoordig andere middelen voor gebruikt. Ik vond dit scherfje op het strand, gelukkig door de zee al goed schoongespoeld.