dinsdag 25 januari 2011

De magie van een kleurend bot

Een bot kan soms een prachtige vorm, structuur of kleur hebben. Het bot hier op de foto lijkt door de prachtige glans op een zorgvuldig gepoetst stukje hout. In werkelijkheid is het een lendewervel van een koe.

Wel een paar honderd jaar oud is dit bot. Maar botten zijn wit. Hoe komt dit bot dan aan zijn donkerbruine kleur? Dat komt omdat het in de zeebodem zat. Om de een of andere reden spoelde het daaruit en belandde het op het strand, waar ik het vond.

Lendewervel van een koe

Als een bot op de zeebodem onder het zand of slik komt, dan verkleurt het in zeer korte tijd naar bruin en zwart. Dat gebeurt zelfs al na een paar uur. In de bodem is weinig zuurstof aanwezig maar veel ijzermoleculen. In het bot zit nog wat zuurstof en het ijzer hecht daaraan. Dat wil zeggen, het gaat reduceren met als gevolg dat het bot donker kleurt.
Zodra het bot weer in de buitenlucht komt, dan zorgt de zuurstof in de lucht ervoor dat de zwarte kleur weer verdwijnt. Het gereduceerde ijzer gaat weer oxideren. Het kleurt dan na een paar dagen al weer wit. Zulke wituitslaande botten zijn niet oud. Botten die hun donkere kleur blijven behouden, kunnen wél oud zijn, maar dat varieert weer van enkele honderden jaren tot duizenden jaren oud. Daarover is niets met zekerheid te zeggen.
Het kan dus best zijn dat deze wervel afkomstig is van een koe die een paar duizend jaar geleden hier rond hobbelde. Fascinerend om te bedenken hoe Nederland er toen uit zag!